Ticaret Unvanı Ve İşletme Adı

Ticaret Unvanı Ve İşletme Adı

Ticaret unvanı, bir işletmenin tüzel kişiliğini yansıtan, piyasada tanınmasını sağlayan ve hukuki işlemlerde kullanılan önemli bir kavramdır. Türk Ticaret Kanunu (TTK), ticaret unvanının kullanımına ilişkin detaylı düzenlemeler içererek, hem işletmelerin haklarını korur hem de tüketicileri yanıltıcı uygulamalardan korur. Bu yazıda, ticaret unvanının önemi, tescil zorunluluğu, şekli, ekleri, devri, korunması ve ihlal durumunda alınacak hukuki yollar detaylı bir şekilde incelenecektir.

Ticaret Unvanının Kullanma Zorunluluğu

• Her tacir, ticari işlemlerini ticaret unvanıyla yapmalı ve belgelerde bu unvanı kullanmalıdır. Ticaret unvanı işletmenin görülebilecek bir yerine yazılmalı ve ticari belgelerde, tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletme merkezi ve varsa internet sitesi adresi belirtilmelidir. Bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayınlanır.

Tescil Zorunluluğu

• Tacirler, işletmelerini açtıktan sonra 15 gün içinde ticaret unvanını ticaret siciline tescil ettirmek zorundadır. İmzaya yetkili kişilerin imzaları elektronik ortamda sicil dosyasına kaydedilir. Türkiye’de bulunan ticari işletmelerin şubeleri de aynı şekilde tescil edilir.

Ticaret Unvanının Şekli

• Gerçek Kişiler: Ad ve soyadlarını içermelidir.
• Kollektif ve Komandit Şirketler: En az bir ortak adı ve soyadı ile şirket türünü belirtmelidir.
• Anonim, Limited ve Kooperatif Şirketler: İşletme konusu belirtilerek serbestçe seçilebilir. Ancak şirket türünü gösteren kelimeler açıkça yazılmalıdır.
• Dernek, Vakıf ve Donatma İştiraki: Ticari işletmeye sahip olan dernek ve vakıfların ticaret unvanları adlarından oluşur. Donatma iştirakinin unvanı ise ortaklardan birinin adı veya gemi adı ile gösterilmelidir.

Ticaret Unvanının Ekleri ve Devri

• Ekler: Gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak şartıyla ticaret unvanına ek yapılabilir. Ancak gerçek kişiler şirket izlenimi uyandıracak ekler yapamazlar. “Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Millî” kelimeleri Cumhurbaşkanı kararıyla kullanılabilir.
• Devir: Ticaret unvanı işletmeden ayrı devredilemez, ancak işletme devredildiğinde unvan da devredilmiş sayılır.

Ticaret Unvanının Korunması ve Ceza

 Unvanın Kullanım Hakkı

• Tescil edilmiş ticaret unvanı sadece sahibine aittir.

 Bildirim ve Cezalar

• Tescil edilmemiş veya kanuna aykırı tescil edilen unvanları gören yetkililer durumu bildirmek zorundadır.
• Kuralları ihlal edenler idari para cezasına çarptırılır.
• Unvan devri ve tecavüz durumları hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır.

 Hakların Korunması (Madde 52):

• Haksız kullanım durumunda, hak sahibi tespit, yasaklama, değişiklik, maddi durumun düzeltilmesi, malların imhası ve tazminat talep edebilir.
• Mahkeme kararın gazetede yayımlanmasını da isteyebilir.

TİCARET UNVANIN KORUNMASI DAVASI

TTK uyarınca; tescil edilmiş ticaret unvanları yalnızca sahibine aittir.Kanuna aykırı veya tescil edilmemiş unvanları gören yetkililer, durumu yetkili mercilere bildirmek zorundadır. Bu kuralları ihlal edenler idari para cezasıyla cezalandırılırken, unvan devri ve tecavüz durumları hapis veya adli para cezasıyla sonuçlanabilir.

Haksız Kullanımda Haklar:

• Ticaret unvanının haksız kullanımında hak sahibi, unvanın tespitini, yasaklanmasını, ve eğer tescil edilmişse değiştirilmesini veya silinmesini talep edebilir.
• Tecavüz sonucunda meydana gelen maddi zararların ortadan kaldırılmasını, araçların ve malların imhasını ve tazminat talep edebilir.
• Maddi tazminat, mütecavizin elde edebileceği menfaatin karşılığına göre belirlenir.
• Mahkeme, davayı kazanan tarafın talebi üzerine, kararın gazetede yayımlanmasına karar verebilir.

Dava Hangi Mahkemede Açılır?	Ticaret Mahkemesi
👤 Husumet Kime Yöneltilir?	Ticaret unvanını haksız kullanan gerçek veya tüzel kişi
📑 Dava Konusu	Ticaret unvanının tespiti Unvanın korunması Davalının unvanın sicilden terkinini talep etmek Davalının unvanı kullanmasının yasaklanması
📜 Dayanak Maddeler	Türk Ticaret Kanunu md. 50-51-52
🔍 İspat Yöntemleri	Ticaret sicili gazetesi,Unvanın kullanıldığı alanlara ait bilgi ve belgeler

ÖRNEK YARGITAY KARARLARI

11. Hukuk Dairesi 2018/412 E. , 2019/2488 K.

ÖZET

• Olay:

Davacı, “Biyomarket” ibaresinin ticaret unvanı olarak kendilerine ait olduğunu ve bu unvanın tescil edildiğini belirterek, davalının da aynı ibareyi kullanmasının karışıklığa yol açtığını ve TTK’nın 50. maddesi gereğince korunması gerektiğini ileri sürdü. Davalı, tarafların iştigal konularının farklı olduğunu, “Biyomarket” ibaresinin genel bir terim olduğunu ve dolayısıyla tescil ile korumanın mümkün olmadığını savundu.

• Mahkeme Kararı:

Mahkeme, tarafların ticaret unvanlarındaki “Biyomarket” ibaresinin birebir aynı olduğunu ve tarafların iştigal alanlarının örtüştüğünü belirterek, davanın kabulüne ve davalı şirketin unvanında bulunan “Biyomarket” ibaresinin sicilden silinmesine karar verdi. Ayrıca, davalının bu unvanı kullanmasının yasaklanmasına hükmetti.

• Yargıtay Kararı:

Yargıtay, mahkemenin bozma ilamına uygun olarak verdiği kararı onadı:

‘’…işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Davacı vekili; müvekkilinin davalı şirketten daha önce kurulduğunu, davalı şirketin kurucu ortaklarından Bülent İçöz’ün davacı şirketin ortağı iken 25.03.2013 tarihli hisse devir sözleşmesine istinaden ortaklıktan ayrıldığını, tarafların aynı/benzer alanlarda faaliyet gösterdiklerini, TTK’nın 50’inci maddesi uyarınca ticaret unvanını kullanma hakkının münhasıran davacıya ait olduğunu, “Biyomarket” ibaresinin davacı şirket tarafından daha önce tescil ettirildiğinden korunması gerektiğini, davalı unvanının müvekkili unvanı ile iltibasa sebebiyet verdiğini ileri sürerek davalı şirket ticaret unvanında yer alan “Biyomarket” ibaresinin sicilden terkinini, davalının bu unvanı kullanmasının yasaklanmasını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili; tarafların iştigal konularının farklı olduğunu, müvekkilinin unvanına TTK’nın 45’inci maddesi uyarınca benzerliği önleyici ekler koyması nedeniyle iltibas ve tecavüzden bahsedilemeyeceğini, “Biyomarket” ibaresinin yem, tarım, hayvancılık ile ilgili kimyasal ürünlerin satışı anlamına geldiğinden umumi ve teknolojik bir tabir ve tanımlama ifadesi olarak tescil ile koruma altına alınamayacağını ve davacının tekeline bırakılamayacağını, tarafların nev-i’lerinin farklı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya göre; bozma ilamı doğrultusunda taraflara ait ticaret unvanlarının asıl unsurlarının “Biyomarket” olduğu, bu yönde birebir aynılık taşıdığı ve tarafların iştigal sahalarında örtüştüğü gerekçesiyle davanın kabulüne,

davalı şirketin unvanında bulunan “Biyomarket” ibaresinin TTK’nın 52. maddesi uyarınca sicilden silinmesine, davalının bu unvanı kullanımının yasaklanmasına karar verilmiştir. Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir. Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre, davalı vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde değildir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davalı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA,..karar verildi.’’

11. Hukuk Dairesi 2015/2488 E. , 2015/7865 K.

ÖZET:

• Olay:

Davacı, davalı şirketin ticaret unvanında yer alan “B.” ibaresinin, davacının daha önce tescil ettirdiği ve kullanma hakkına sahip olduğu “B.” ibaresiyle benzer olduğunu ve bu durumun iltibasa neden olduğunu ileri sürdü. Davacı, davalı unvanındaki “B.” ibaresinin sicilden terkin edilmesini ve kullanımının yasaklanmasını talep etti.

• Davalı Savunması:

Davalı, tarafların faaliyet konularının farklı olduğunu ve “B.” ibaresinin genel bir tanımlama olduğunu, bu yüzden koruma altına alınamayacağını belirtti. Ayrıca, unvanlar arasında yeterli fark bulunduğunu savundu.

• Mahkeme Kararı:

Mahkeme, her iki şirketin unvanlarında “B.” ibaresinin genel bir anlam taşıdığını ve bu nedenle davalı unvanının davacı unvanından yeterince farklı olduğunu belirtti. Ayrıca, davalının unvanında iltibas yaratacak bir durum olmadığını değerlendirerek davayı reddetti.

• Yargıtay Kararı:

Yargıtay, mahkemenin unvanlar arasındaki benzerliği yeterince dikkate almadığını ve tarafların iştigal sahalarının örtüştüğünü belirtti. Dolayısıyla, davalı unvanının terkini gerektiğini vurgulayarak mahkeme kararının bozulmasına karar verdi:

‘’..işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirketten daha önce kurulduğunu, davalı şirketin kurucu ortaklarından B. İ.’ün davacı şirketin ortağı iken 25.03.2013 tarihli hisse devir sözleşmesine istinaden ortaklıktan ayrıldığını, tarafların aynı/benzer alanlarda faaliyet gösterdiklerini, TTK’nın 50’inci maddesi uyarınca ticaret unvanını kullanma hakkının münhasıran davacıya ait olduğunu, “B.” ibaresinin davacı şirket tarafından daha önce tescil ettirildiğinden korunması gerektiğini, davalı unvanının müvekkili unvanı ile iltibasa sebebiyet verdiğini ileri sürerek davalı şirket ticaret unvanında yer alan “B.” ibaresinin sicilden terkinini, davalının bu unvanı kullanmasının yasaklanmasını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, tarafların iştigal konularının farklı olduğunu, müvekkilinin unvanına TTK’nın 45’inci maddesi uyarınca benzerliği önleyici ekler koyması nedeniyle iltibas ve tecavüzden bahsedilemeyeceğini, “B.” ibaresinin yem, tarım, hayvancılık ile ilgili kimyasal ürünlerin satışı anlamına geldiğinden umumi ve teknolojik bir tabir ve tanımlama ifadesi olarak tescil ile koruma altına alınamayacağını ve davacının tekeline bırakılamayacağını, tarafların nev-i’lerinin farklı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, her iki şirketin ticaret unvanında bulunan “B.” ibaresinin “B.Ürünlerin Satıldığı Market” anlamına gelip ticaret alanında herkes tarafından kullanılabileceği, davalının faaliyet alanını gösteren diğer ibarelere de unvanında yer verdiği, davalı unvanının davacı unvanından farklılaştırıldığı, bu durumda TTK’nın 52’nci maddesinde düzenlenen şartların oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, ticaret unvanının terkini istemine ilişkin olup mahkemece, yukarıda yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmiş, görüşüne başvurulan bilirkişi de Ticaret Ünvanları Hakkındaki Tebliğin 5. maddesi uyarınca unvanlar arasında benzerlik bulunmadığı yönünde rapor ibraz etmişse de, taraflara ait ticaret unvanlarının asıl unsurlarının “B.” olduğu, bu yönden birebir aynılık taşıdıkları, tarafların iştigal sahalarının da örtüştüğü dosya kapsamından anlaşılmakta olup buna göre, 6102 sayılı TTK’nın 52’nci maddesi uyarınca davalı şirket ticaret ünvanının terkini şartlarının oluştuğunun kabul edilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA…karar verildi.’’

SONUÇ:

• Her tacir, ticari işlemlerini ticaret unvanıyla yapmalı ve belgelerde bu unvanı kullanmalıdır.
• Tescil edilmiş ticaret unvanları yalnızca sahibine aittir.
• Kanuna aykırı veya tescil edilmemiş unvanları gören yetkililer, durumu yetkili mercilere bildirmek zorundadır.
• Ticaret unvanının haksız kullanımında hak sahibi, unvanın tespitini, yasaklanmasını, ve eğer tescil edilmişse değiştirilmesini veya silinmesini talep edebilir.
• Tecavüz sonucunda meydana gelen maddi zararların ortadan kaldırılmasını, araçların ve malların imhasını ve tazminat talep edebilir.

 

Yazılı bilgiler güncellenen mevzuatlar çerçevesinde değişebilir, somut olaya göre değerlendirilmesi gereken başkaca koşullar bulunabilir. Değişen koşullar ve davaların kendine özgü durumlarının bulunması sebebiyle hukuki uyuşmazlıklar için profesyonel bir destek alınmasını öneriyoruz. Davanızla ilgili hukuki sürecin yürütülmesi için avukatlık hizmetimize başvurabilirsiniz.

Yazılı bilgiler sebebiyle herhangi bir sorumluluk kabul edilmemektedir.

Kaynakça:

Türk Ticaret Kanunu

11. Hukuk Dairesi 2015/2488 E. , 2015/7865 K.

11. Hukuk Dairesi 2018/412 E. , 2019/2488 K.