İhaleye Fesat Karıştırma Suçu

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu

İhaleye fesat karıştırma, kamusal kaynakların adil ve şeffaf bir şekilde kullanılmasını engelleyen bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 235. maddesi, bu suçu kapsamlı şekilde düzenleyerek, kamusal ihalelere yönelik her türlü hileli davranışı engellemeyi amaçlar.

İhaleye fesat karıştırma Madde 235-

1. Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
2. Aşağıdaki hallerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır:

a-Hileli davranışlarla;

        I-İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek,

       II-İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak,

      III-Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak,

     IV-Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak

b-Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak.

c-Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.

d- İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.

1. İhaleye fesat karıştırma suçunun;
   • Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi hâlinde temel cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.
   • İşlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise, bu fıkranın (a) bendinde belirtilen hâller hariç olmak üzere, fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
2. İhaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılırlar.
3. Yukarıdaki fıkralar hükümleri, kamu kurum veya kuruluşları aracılığı ile yapılan artırma veya eksiltmeler ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara fesat karıştırılması halinde de uygulanır.

Suçla İlgili Temel Başlıklar:

Kamu İhalesi: Suçun oluşabilmesi için bir kamu ihalesinin varlığı zorunludur.

Fesat Karıştırma: İhaleye katılanların haklarını ihlal etmek, ihaleyi belirli bir kişi veya kuruluş lehine sonuçlandırmak gibi amaçlarla yapılan hileli davranışlar fesat karıştırma olarak kabul edilir.

Kasten İşleme: Suçun kasten işlenmesi gerekmektedir.

Suça Konu Fiiller:

• Hileli Davranışlar: İhaleye katılma yeterliliğine sahip kişileri engellemek ya da yeterliliğe sahip olmayan kişilerin katılmasını sağlamak gibi durumlar bu kapsamda değerlendirilir:
  • İhaleye katılma yeterliliğine sahip kişilerin ihaleye katılımını engellemek,
  • Yeterliliğe sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak,
  • Teklif edilen malların şartnameye uygun olmadığı halde uygunmuş gibi göstermek veya tam tersi, uygun olduğu halde uygun değilmiş gibi göstermek.
• Gizli Bilgilere Ulaşmayı Sağlamak: İhaleye ilişkin gizli bilgilere yetkisiz kişilerin ulaşmasını sağlamak.
• Cebir veya Tehdit: İhaleye katılanlara cebir veya tehdit uygulayarak ihaleden çekilmelerine neden olmak.
• Gizli Anlaşma: İhaleye katılanların aralarında fiyat veya diğer konularda anlaşarak rekabeti engellemek.

Ağırlaştırıcı Haller

Cebir veya Tehdit Kullanılması: Eğer fesat karıştırma suçu, cebir veya tehdit kullanılarak işlenirse, verilecek cezanın alt sınırı 5 yıldan az olamaz. Bu durumda ayrıca tehdit veya kasten yaralama gibi suçlar işlenmişse, bu suçlar için de ayrıca cezalandırılma yoluna gidilir.

Kamu Zararının Olmaması: Suçun işlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumuna herhangi bir zarar doğmamışsa, fail hakkında 1 ila 3 yıl arası hapis cezası öngörülmektedir. Ancak bu durum, cebir veya tehdit kullanılarak işlenen fiiller için geçerli değildir.

Menfaat Temin Eden Görevliler

Kamu ihalesine fesat karıştırarak menfaat sağlayan kamu görevlileri, ayrıca bu menfaat temini nedeniyle de cezalandırılırlar. Bu durum, kamu görevlisinin suistimallerine karşı caydırıcı bir etki yaratmayı amaçlar.

Örnek Yargıtay Kararları

5. Ceza Dairesi         2014/8897 E.  ,  2016/6541 K.

‘’Uludağ Üniversitesi Rektörlük Birimleri Büyük Onarım inşaatı 11. kısım inşaat ihalesine fesat karıştırma suçundan sanıklar …hakkında kurulan beraat hükümlerine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde ise;

07/10/2005 tarihinde yapılan ihale öncesinde, ihale komisyonu üyesi olan sanık …’ın azmettirmesi sonucu, ihalenin sanık …’nun yetkilisi olduğu… firmasında kalması hususunda sanıklar arasında anlaşmanın gerçekleştiği, ihalenin bu anlaşma doğrultusunda sonuçlandığı ve usulüne uygun olarak verilen mahkeme kararına dayalı dinleme kayıtlarının ihale sonucu ile örtüştüğü anlaşılmakla; adı geçen sanıkların atılı suçtan mahkumiyeti yerine yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi, Kanuna aykırı…görüldüğünden hükümlerin… BOZULMASINA, ….oybirliğiyle karar verildi.’’

5. Ceza Dairesi         2013/15880 E.  ,  2016/3728 K.

‘’…Taş. Nak. Taah. İnş. Mal. Müt. Tur. Temizlik Tic. Ltd. Şirketinin yetkilisi olan sanık …’ın, 21/12/2005 tarihinde yapılan ihalede kullanmak üzere daha önceki tarihlerde belediyeye yaptığı işlere ait iş deneyim belgesi verilmesi için … Belediye Başkanlığına müracaat ettiği, Belediye Başkanı sanık … ile Mali Hizmetler Müdürü sanık …’ın idari şartnamede belirtilen tek sözleşmeye ilişkin olması kuralına aykırı olarak, yedi ayrı işin toplamını esas almak suretiyle usulsüz olarak düzenleyip verdikleri 19/12/2005 tarihli iş deneyim belgesiyle ihaleye katıldığı, ihale komisyonu üyesi olan sanıklar..,… ve …’nin ise açıklanan nedenle ihaleye katılma yeterlilik ve koşullarına sahip olmayan bu firmanın ihaleye katılmasını ve kazanmasını sağladıkları, daha sonra sanık … tarafından da ihalenin onaylandığının anlaşılması karşısında, ihalede görev alan kamu görevlisi sanıklar ….ihaleye fesat karıştırma, sanık …’ın ise TCK’nın 40/2. maddesi uyarınca özgü suç niteliğindeki ihaleye fesat karıştırma suçuna yardım etmek suçlarından cezalandırılmaları gerektiği gözetilmeden, dosya kapsamına ve oluşa uygun olmayan yanılgılı gerekçelerle yazılı şekilde beraat kararları verilmesi,
Kanuna aykırı, …görülmüş olduğundan,… BOZULMASINA, …oybirliğiyle karar verildi.’’

Yazılı bilgiler güncellenen mevzuatlar çerçevesinde değişebilir, somut olaya göre değerlendirilmesi gereken başkaca koşullar bulunabilir. Değişen koşullar ve davaların kendine özgü durumlarının bulunması sebebiyle hukuki uyuşmazlıklar için profesyonel bir destek alınmasını öneriyoruz. Davanızla ilgili hukuki sürecin yürütülmesi için avukatlık hizmetimize başvurabilirsiniz.

Yazılı bilgiler sebebiyle herhangi bir sorumluluk kabul edilmemektedir.