Yolcu Taşıma

YOLCU TAŞIMA

Yolcu taşımacılığı, günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. Seyahatlerimiz sırasında beklenmedik durumlarla karşılaşabilir, uçuşlar veya seferler iptal olabilir. Bu gibi durumlarda, hem yolcuların hem de taşıyıcıların haklarını ve sorumluluklarını bilmek oldukça önemlidir. Bu yazıda, yolcu taşımacılığı sözleşmelerindeki temel kuralları ve özellikle sefer iptalleri durumunda ortaya çıkan hukuki süreçleri ele alacağız.

A) Kurallara Uyum Zorunluluğu Yolcular, taşıyıcının iç hizmetlerle ilgili belirlediği kurallara uymak zorundadır. Örneğin, bir otobüs yolcusu, otobüsün içindeki yemek düzenine ve güvenlik talimatlarına uymak zorundadır.

B) Seferin Yapılamaması Sefer, taşıma sözleşmesinden sonra fakat hareket öncesinde yapılamazsa:

• Mücbir Sebepler: Ölüm, hastalık gibi beklenmedik durumlarda sözleşme kendiliğinden geçersiz olur ve taraflardan biri diğerine tazminat ödemek zorunda değildir.
• Taşıyıcı Kusuru: Taşıyıcının kusurundan kaynaklanan sebeplerle sefer yapılamazsa, yolcu tazminat talep edebilir.
• Yolcu Hakları: Eğer yolcu sefer saatinde gerekli yerde bulunamazsa, taşıyıcı, bir sonraki uygun seferde aynı sınıftaki bir araçla seyahat hakkı verir. Taşıyıcı, yeni sefer önermezse, bilet ücretinin üç katı kadar tazminat öder. Ancak yolcu, önerilen seferi reddederse, taşıma ücretini ödemeye devam eder.
• Ücret İadesi: Mücbir sebepler dışında sefer yapılamazsa, taşıyıcı peşin alınan ücreti geri iade eder.

C) Seferin Gecikmesi

• Hareketin Gecikmesi: Hareket belirtilen sürede gerçekleşmezse, yolcu sözleşmeden cayabilir ve ödediği ücreti ve varsa zararını talep edebilir. Yolcu seyahat etmişse, yalnızca gecikmeden doğan zararını talep edebilir. Gecikme ispat edilmezse bile mahkeme, bilet parasının üç katı tazminata karar verebilir.
• Sefer Sırasında Yol Değiştirme: Taşıyıcı, tarifede olmayan bir yerde durur veya plan dışında bir yol izlerse, yolcu sözleşmeden cayabilir ve tazminat talep edebilir. Taşıyıcı yük taşıyorsa, yükün boşaltılması için seferi durdurabilir.
• Zorunlu Sebepler: Hükümet kararları, idari işlemler veya aracın onarılması gibi zorunlu sebeplerle sefer gecikirse:
  • Yolcu, engelin kalkmasını beklemeden sözleşmeden cayabilir.
  • Yolcu, aracın hareketini beklerse sadece kararlaştırılmış ücreti öder, yemek dahil ekstra masrafları kendisi karşılar.

D) Seferin Duraklaması

• Yolcu İsteği ile Duraklama: Yolcu kendi isteğiyle yolculuktan vazgeçerse, ücretin tamamını öder.
• Taşıyıcı Kusuru ile Duraklama: Taşıyıcı kusurluysa, yolcu taşıma ücretini geri alır ve tazminat hakkına sahiptir.
• Yolcunun Kusuru ile Duraklama: Yolcunun veya aracın durumu nedeniyle sefer durursa, ücret gidilen yol ile orantılı olarak ödenir ve tazminat hakkı doğmaz.

E) Bagaj

• Taşıyıcının Sorumluluğu: Yolcunun bagajı ve el bagajı için ek ücret alınmaz. Taşıyıcı, bagajın kaybolmasından veya hasar görmesinden sorumludur.
• Hapis Hakkı: Taşıyıcı, seyahat ücretinin teminatı olarak bagaj üzerinde hapis hakkına sahiptir.

F) Taşıyıcının Sorumluluğu

• Yolcu Güvenliği: Taşıyıcı, yolcuların güvenli bir şekilde varış yerine ulaşmasını sağlamakla yükümlüdür. Hava, ses ve çevre kirliliği gibi faktörlere karşı önlemler almalıdır.
• Kaza Durumunda: Taşıyıcı, kaza sonucu oluşacak zararları tazmin eder. Ancak kaza, taşıyıcının kontrolü dışında bir sebepten kaynaklanıyorsa, tazminattan kurtulabilir.
• Tazminat: Belirtilen standartlara uymayan durumlarda, taşıyıcı bilet ücretinin üç katı kadar tazminat ödemek zorundadır.

G) Yolcunun Ölümü

• Koruma: Yolcu yolculuk sırasında ölürse, taşıyıcı, mirasçıların eşyalarını korur ve teslim eder.

H) Yönetmelik

• Düzenleme: Yolcu taşıma işlemleri, Ulaştırma Bakanlığı tarafından düzenlenen yönetmeliklere göre yapılır. Yönetmelik, yolculuk güvenliğini ve çevre temizliğini sağlamayı amaçlar. Taşıyıcının bagajdan doğan sorumluluğu, iç taşımalarda 500, dış taşımalarda ise 1.000 Özel Çekme Hakkından fazla olamaz.

ÖRNEK YARGITAY KARARLARI

11. Hukuk Dairesi         2016/4479 E.  ,  2017/3301 K.

Olay: Davacı, davalı havayolu şirketinden satın aldığı uçak biletinin, operasyonel sebeplerle geciktiğini ve varış noktasının değiştiğini belirtmiştir. Gecikme nedeniyle davacı, ek masraflar yapmış ve bir iş görüşmesi zararına uğramıştır. Davacı, bu masraflar ve manevi zarar için toplamda 7.306,048 TL tazminat talep etmiştir.

Davalının Cevabı: Davalı havayolu şirketi, gecikmenin operasyonel sebeplerden kaynaklandığını ve uçuş saatine garanti vermediğini belirtmiştir. Ayrıca, davacının tazminat talebinin hukuka aykırı olduğunu ifade etmiştir.

Mahkeme Kararı: Mahkeme, davacının uçuş bileti aldığı ve gecikmenin davalı tarafın kusurundan kaynaklanmadığını ispatlayamadığı sonucuna varmıştır. Davacının yaptığı masrafların hayatın olağan akışına uygun olduğuna ve bu masrafların davalıdan tahsil edilmesi gerektiğine karar verilmiştir.

Yargıtay Kararı: Yargıtay, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek, davacı vekilinin temyiz itirazlarını reddetmiş ve mahkeme kararını onamıştır.:

‘’Davacı vekili; müvekkilinin davalı taraftan …- … arası bağlantılı uçuş bileti satın aldığını ancak …-… uçuşunun 1 saat 3 dakika gecikmesi nedeniyle TK0344 ile … Şehri yerine … varış noktasına ulaşım sağlandığını ve …-… arasındaki ulaşımı müvekkilinin kendi imkanları ile gerçekleştirdiğini, müvekkilinin yapmış olduğu masrafları ve iş görüşmesi zararını davalıdan noter ihtarnamesiyle istemesine rağmen ödenmediğini ileri sürmüş 6.306,048 TL maddi ve 1.000 TL manevi tazminatın temerrüt tarihinden itibaren faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir. Davalı, dava konusu olayda 04/10/2014 tarihli TK 2417 sayılı …-… seferinin operasyonel sebeplere gecikmeli gerçekleşmesi sonucu davacının … … seferi ile seyahat edemediğini ve yolcunun talebi üzerine …-… seferi ile seyahatinin sağlandığını, uluslararası genel kurallara bağlı kalmak kaydı ile her havayolu şirketinin kendi uçuş hareketinin güvenle icrası için kurallar koymaya yetkili olduğunu, her ne pahasına ve hangi koşullarda olursa olsun tarifeye uyulacağı şeklinde bir yükümlülük dünyanın hiçbir havayolunun taşıma şartlarında bulunmadığını, davacının müvekkili arasında kurulan yolcunun bilet almakla şartlarını kabul ettiği taşıma sözleşmesinde, taşıyıcı müvekkilinin uçuş saati konusunda bir garanti vermediği bu şartların bilet almakla yolcu tarafından kabul edildiğini, uçuşta gecikmenin olabileceğini ve gecikmeme konusunda bir garanti verilmediğini yolcunun bildiğini, davacıya yapılan herhangi bir hukuk dışı uygulamanın söz konusu olmadığını, uçuşun gecikmesinden kaynaklı olduğu ima edilen iş görüşmesi zararına ilişkin talebinin de hukuka aykırı olduğunu, davacının manevi tazminat talebinin yerinde olmadığını, beyanla davanın reddini istemiştir.
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, davacının …- … arası yolculuğu için davalı firmadan uçak bileti aldığı, …- … seferinin iptal edilmesi üzerine aktarmanın … yerine gecikmeli olarak …’e sağlandığı, …- … arası ulaşımı da davacının kendisinin satın aldığı uçak bileti ile gerçekleştiği, davalı tarafın bu durumun kendi kusuru ile gerçekleşmediğini ispat edemediği, davacının 175 Dolar bilet ücreti, otel konaklama bedeli ve taksi ücreti masrafı yapmak zorunda kaldığı, istenilen bedellerin ve masrafların hayatın olağan akışına da uygun bulunduğundan bu miktarın davalıdan tahsiline bunun dışında kalan maddi zarar ispatlanamadığından istemin reddine, davalının kusur durumu, uğranılan mağduriyet nazara alınarak 500 TL manevi tazminata kararverilmiştir.

Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, …karar verildi.’’

Yazılı bilgiler güncellenen mevzuatlar çerçevesinde değişebilir, somut olaya göre değerlendirilmesi gereken başkaca koşullar bulunabilir. Değişen koşullar ve davaların kendine özgü durumlarının bulunması sebebiyle hukuki uyuşmazlıklar için profesyonel bir destek alınmasını öneriyoruz. Davanızla ilgili hukuki sürecin yürütülmesi için avukatlık hizmetimize başvurabilirsiniz.

Yazılı bilgiler sebebiyle herhangi bir sorumluluk kabul edilmemektedir.