Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti
27 Ağustos 2024 Salı günü Resmi Gazetede yayınlanan motorlu kara taşıtlarının ticareti hakkında yönetmelikle araç satımıyla ilgili ciddi düzenlemeler yapıldı. Aşağıdaki yazımızda yönetmeliğin detaylarına ilişkin açıklamalarımızı inceleyebilirsiniz.
Motorlu kara taşıtların ticareti için yapılan düzenlemelerden bazı satışlar muaf tutulmuştur:
- İşletmeler Arasındaki Satışlar
- Kiralama Amaçlı Kullanılan Araçların Satışı
- Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Satışları
- Gümrük ve Kaçakçılık Kanunları Kapsamındaki Satışlar
- İcra ve Yetkili Kurumlar Tarafından Yapılan Satışlar
- Finansal Kiralama Kapsamındaki Satışlar
- Yetkili Satıcılar Arasındaki Tescilsiz Satışlar yönetmelik kapsamı dışındadır.
Yetki Belgesi Düzenlemeleri
İkinci el motorlu kara taşıtı satışı veya pazarlaması, yetki belgesi olmadan yapılamaz. Bir takvim yılı içinde üçten fazla araç satışı yapılması durumunda, her satış ticari faaliyet olarak kabul edilir.
Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu ildeki müdürlük tarafından Bilgi Sistemi üzerinden düzenlenir, yenilenir ve iptal edilir.Her işletme için ayrı düzenlenen yetki belgesi başka birine devredilemez.
📝 Yetki Belgesi Almak İçin Gereken Şartlar
- İşletmenin gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması ve meslek odasına kayıtlı olması gereklidir.
- Meslek odası ve vergi kayıtlarında, ikinci el araç ticaretinin faaliyet konuları arasında bulunması gerekir.
- Alım Satım Sorumlusu Şartları:
- 18 yaşını doldurmuş olmalı.
- En az lise mezunu olmalı.
- İflas etmemiş veya itibarını yeniden kazanmış olmalı.
- Belirtilen suçlardan hüküm giymemiş olmalı.
- Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olmalı.
Haksız Ticari Uygulamalar ve Yükümlülükler
MADDE 11/1- ‘’ Distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulamadır. Haksız ticari uygulamalarda bulunulamaz.’’
Yukarıdaki düzenlemeyle distribütörlerin yetkili satıcıların faaliyerlerini bozan haksız ticari uygulama yapamayacağı hükme bağlanmıştır.Distribütörlerin Haksız Uygulamaları aşağıdaki şekilde sayılmıştır:
- Yetkili satıcıları aşırı miktarda araç almaya zorlamak.
- Araç fiyatlarında fatura tarihinden sonra artış yapmak veya araç tesliminde gecikme yaşatmak.
- Satışı başka ürün veya hizmetlerin alınması şartına bağlamak.
Madde 11/3‘’Distribütörler, tavsiye edilen taşıt satış fiyatının elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlar.’’
Yönetmelikte yetkili satıcıların da bir takım yükümlülüklere uygun davranması gerektiğini düzenlemiştir:
- Araç satışında vergiler ödendiği anda fiyatı sabitlemek.
- Alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı teslim etmek.
YETKİLİ SATICILARIN SİPARİŞ USULÜ SATIŞLARI
Sipariş Formu Zorunluluğu:
Alıcı, tescilsiz bir araç için satış bedelinin bir kısmını önceden öder. Satıcı, bedelin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra aracı alıcıya teslim eder.Aracın, sipariş formunda belirtilen süre içinde (en fazla 45 gün) alıcıya teslim edilmesi gerekir. Süre, formun düzenlenme tarihi veya kısmi ödemenin yapıldığı tarih esas alınarak hesaplanır (hangisi önce ise).
Araç, 7 gün içinde alıcıya teslim edilebilir duruma gelinceye kadar alıcıdan nihai satış fiyatının en fazla %10’u oranında kısmi ödeme veya borçlandırıcı belge alınabilir.
Sipariş İptal Hakkı:
Alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde gerekçe göstermeden ve ceza ödemeden siparişi iptal edebilir. İptal bildiriminin bu süre içinde satıcıya iletilmesi yeterlidir.Ancak, mevcut donanım listesinde olmayan özelliklerle kişiselleştirilmiş siparişler ve özel tertibatlı taşıtlar için bu hüküm geçerli değildir.
Yetkili satıcı, alıcıyı sipariş iptali hakkında yazılı olarak bilgilendirmek zorundadır.Sipariş iptal edilirse, alıcıdan alınan tüm ödemeler ve borçlandırıcı belgeler, iptal bildiriminin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren 10 gün içinde iade edilmelidir.
İşletmelerin Genel Yükümlülükleri
- Mesleki yeterlilik belgesi olmayan kişilerin alım satım sorumlusu veya danışman olarak çalıştırılmamalı,
- Araç satışından önce ekspertiz raporu alınması ve raporun satış sırasında notere ibraz etmeli
- İşyeri dışında başka ticari faaliyetlerde bulunulmamalı ve işyerinin ikamet amacıyla kullanılmamalıdır.
EKSPERTİZ RAPORU
Taşıt satışından önceki 10 gün içinde ekspertiz raporu alınmalıdır. TSE hizmet yeterlilik belgesi olmayan illerde bu zorunluluk yoktur. 8 yaşından büyük veya 160 bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu zorunlu değildir.
Ekspertiz raporunun taşıtın gerçek durumunu yansıtması zorunludur. Aksi durumda belge iptali ve cezai yaptırımlar uygulanır.
İkinci El Taşıtlarda Garanti
8 yaş altı veya 160 bin kilometre altındaki taşıtların motor, şanzıman, elektrik ve elektronik sistemleri, satıştan itibaren 3 ay veya 5000 km garanti kapsamındadır. Üretici tarafından yenilenmiş araçlar için bu süre 1 yıl veya 20 bin km’dir.
Garanti süresi içinde arızalar 45 iş günü içinde giderilmelidir. Onarım masrafları işletmeye aittir.
Garanti Kapsamı Dışında Kalan Hususlar (Madde 18)
- 8 yaş üstü veya 160 bin km üzeri taşıtlar.
- Alıcının bildiği ve belgelenen arızalar.
- Ekspertiz raporunda belirtilen arızalar.
- Normal kullanımdan kaynaklanan aşınma ve yıpranmalar.
- Kullanım hataları, doğal afetler, kaza, hırsızlık.
Bu durumlar garanti kapsamı dışındadır.
İşletmelerin İlanlara İlişkin Yükümlülükleri
Madde 20- ‘’Satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtında, kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde taşıta ilişkin tanıtıcı güncel bilgilerin yer aldığı tanıtım kartı bulundurulur.’’
İlanlarda, yetki belgesi numarası ve diğer ilgili bilgilerin güncel olarak yer alması gerekir.
Üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer verilmemelidir.
İkinci el taşıt satıldığında veya ilan verme yetkisi sona erdiğinde ilanlar gecikmeksizin kaldırılmalıdır.
Araç satış bedelinin ödemesi, Bakanlıkça yetkilendirilen elektronik sistem üzerinden yapılır.Kredi kuruluşları dışında yapılan ödemelerde elektronik sistemin kullanılması zorunludur.Elektronik sistemin masrafları satıcıdan tahsil edilir.
Yukarıdaki açıklamalardan anlaşıldığı üzere motorlu kara taşıtlarının ticaretinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Tüm ilgili tarafların aldatıcı ve hukuka aykırı ticari uygulamalardan kaçınmakla yükümlü olduğu ifade edilmiş, tüketicin korunması ve piyasa düzeni için ilgili yönetmelik yayınlanmıştır.
Yazılı bilgiler güncellenen mevzuatlar çerçevesinde değişebilir, somut olaya göre değerlendirilmesi gereken başkaca koşullar bulunabilir. Değişen koşullar ve davaların kendine özgü durumlarının bulunması sebebiyle hukuki uyuşmazlıklar için profesyonel bir destek alınmasını öneriyoruz. Davanızla ilgili hukuki sürecin yürütülmesi için avukatlık hizmetimize başvurabilirsiniz.
Yazılı bilgiler sebebiyle herhangi bir sorumluluk kabul edilmemektedir.
