Kara Para Aklama Suçu

Kara Para Aklama Suçu

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 282. maddesinde yer alan “Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama” suçu, mali suçlar arasındadır. Bu suç türünde, suçtan elde edilen kazançların yasal bir kaynağa dayandığı izlenimi yaratmak veya yurt dışına çıkarmak amaçlanır.

‘’ Anılan karapara aklama suçu ve suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları ile birden fazla hukuki yarar korunmaktadır, nitekim doktrinde, bu suçla korunan hukuki yarar, ‘…suçun finansmanının önlenmesi, organize suç ve uyuşturucu madde kaçakçılığı ile mücadele, suç örgütlerinin ekonomik gücünün çökertilmesi, bunların elebaşlarına ve faillere ulaşılabilmesi yani kamu düzeninin korunması, finansal sistemin ve kuruluşların ekonomik denge ve istikrarının, bütünlüğünün, saygınlığının korunması, rüşvetin ve kirlenmenin yaygınlaşmasının ve suç örgütlerinin arz ettikleri tehlikeler sebebiyle demokratik değerlerin tahribinin önlenmesi’ olarak ifade edilmektedir.’’ (15. Ceza Dairesi      2013/25051 E.  ,  2013/18189 K.)

Madde 282 kara para aklama suçunu düzenlemekte olup, şu temel unsurları içermektedir:

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama Madde 282-

1. Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
2. Birinci fıkradaki suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, bu suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini, bu özelliğini bilerek satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
3. Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır.
4. Bu suçun, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
5. Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
6. Bu suç nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz.

Suçla İlgili Temel Başlıklar Nelerdir?:

• Öncül Suç: Suçun işlenebilmesi için öncelikle alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun işlenmiş olması gerekmektedir.
• Malvarlığı Değerleri: Suçtan elde edilen her türlü malvarlığı değeri (para, taşınır-taşınmaz mal, menkul kıymetler vb.) aklama suçunun konusu olabilir.
• Yurt Dışına Çıkarma veya Gizleme: Suçtan elde edilen bu değerlerin yurt dışına çıkarılması veya kaynağının gizlenmesi veya meşru gösterilmesi amacıyla çeşitli işlemlere tabi tutulması gerekmektedir.

Suç hangi fiillerle işlenir?

Suçun işlenişi birden farklı fiille gerçekleşebilir:

1. Suçtan elde edilen malvarlığını yurtdışına çıkarmak veya yasal görünüm kazandırmak amacıyla işlem yapmak: Bu fiil, failin 3 ila 7 yıl arası hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmasını gerektirir.
2. Suça konu malvarlığını bilerek satın almak, kabul etmek veya kullanmak: Fail, bu durumda 2 ila 5 yıl hapis cezası ile cezalandırılır.
3. Kamu görevlisi veya meslek icrası sırasında işlenmesi: Verilecek ceza yarı oranında artırılır.
4. Örgütlü bir suç faaliyeti kapsamında işlenmesi: Ceza bir kat artırılır.

Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Verileri:

MASAK, Türkiye’de kara para aklama suçlarına ilişkin denetimlerden sorumlu kuruluştur. MASAK’ın 2023 yılı raporlarına göre, 2022’de suçtan kaynaklanan gelirlerle ilgili yaklaşık 50.000 şüpheli işlem raporu incelenmiş ve bu raporların büyük kısmı kara para aklama şüphesi taşımaktadır. MASAK’ın kara para aklama ile ilgili faaliyetleri, suçla mücadelenin önemli bir boyutunu oluşturmaktadır.

Türkiye, kara para aklama ile mücadelede uluslararası iş birliği mekanizmalarına büyük önem vermekte ve bu bağlamda Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından denetlenmektedir. 2022 yılında Türkiye, kara para aklama ve terörün finansmanı ile mücadele konularında gri listeye alınmıştır. Bu durum, Türkiye’nin kara para aklama suçlarına yönelik düzenlemeleri güçlendirmesi gerektiğini ortaya koymaktadır​.

Örnek Yargıtay Kararları

16. Ceza Dairesi         2015/3571 E.  ,  2016/4396 K.

‘’… Sanayi Ticaret Limited Şirketinin yetkili müdürü olan sanık… ve şirketin ithalat işlemleri ile ilgili yurtdışı yazışma ve görüşmelerini yapan diğer sanık kardeşi …’ın … ve… Gümrük Müdürlüklerine gerçeği yansıtmayan düşük kıymetli faturalar ibraz etmek suretiyle röntgen filmleri ithalatı yaptıkları, ödenmesi gereken gümrük beyannamelerinin tescil edildiği tarihler itibariyle 20.092,36 TL tutarındaki Gümrük Vergisini ödemeyerek elde ettikleri kara parayı şirket bünyesinde tutarak ithalat konusu röntgen filmlerini iç piyasada ortalama olarak 8-11 kat yüksek birim fiyattan satarak gümrük vergilerini eksik ödemek suretiyle elde ettikleri kara parayı da satış faturalarındaki birim fiyat içerisine yansıtarak satış hasılatı olarak tahsil ettikleri ve bir sonraki ithalatın finansmanında kullandıkları, elde ettikleri kara parayı bu şekilde akladıkları ve olaya yasal bir görünüm süsü verdikleri böylece üzerlerine atılı suçu işlediklerinin 27.07.2005 tarih 173/5 sayılı araştırma ve inceleme raporundan anlaşıldığı, sanıkların 4208 sayılı Kanunun 7/2. maddesi uyarınca cezalandırılmaları istenilmiş, sanıkların…sayılı kararıyla mahkumiyetlerine karar verilmiş…

…Sanık …’ın kardeşi diğer sanık …’la birlikte ithal ettikleri röntgen filmlerinin değerini düşük gösteren faturalar ve sahte gümrük beyannamelerini gümrük idaresine ibraz edip 20.092,36 TL tutarındaki Gümrük Vergisini ödemeyerek sahtecilik suçu işlemek suretiyle haksız yarar sağladıkları daha sonra hileli işlemlerle malvarlığı değerlerini akladıkları anlaşılan olayda eylemlerinin suç tarihinden sonra yürürlüğe giren ve lehe olan … kaçakçılık suçunun yanısıra aynı eylem nedeniyle … ve sanık … hakkında … Cumhuriyet Başsavcılığının 20.02.2004 tarih ve 2004/85 sayılı iddianamesiyle sahtecilik suçundan da dava açıldığı ve … ilamıyla mahkumiyet kararı verildiği, kararın Yargıtay…onanarak kesinleştiği, TCK’nın 282. maddesi kapsamında öncül suç niteliği taşıyan sahtecilik suçuna ilişkin suç tarihinde yürürlükte bulunan ve sanıkların lehine olan 765 sayılı TCK’nın 342/1. maddesinde düzenlenen suç için öngörülen hapis cezasının alt sınırının ise iki yıl hapis cezası olması karşısında, sanığa atılı “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” suçunun oluşacağı cihetle sanığın TCK’nın 282/1. maddesinden mahkumiyetine karar veren … 2. Asliye Ceza Mahkemesinin kabul ve takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç..2. Asliye Ceza Mahkemesinin…sayılı kararı usul ve kanuna uygun olup, …bozma isteği incelenen dosya kapsamına nazaran yerinde görülmediğinden REDDİNE… oybirliğiyle karar verildi.’’

15. Ceza Dairesi         2013/25051 E.  ,  2013/18189 K.

‘’Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçundaiseile suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin, yurtdışına transfer edilmesi veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek ve meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla çeşitli işlemlere tabi tutulması, ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir. (Gerekçe, TCK md. 282) Kendisine kaynaklık eden öncül suçtan bağımsız ve ayrı bir suçtur. Anılan karapara aklama suçu ve suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçları ile birden fazla hukuki yarar korunmaktadır, nitekim doktrinde, bu suçla korunan hukuki yarar, ‘…suçun finansmanının önlenmesi, organize suç ve uyuşturucu madde kaçakçılığı ile mücadele, suç örgütlerinin ekonomik gücünün çökertilmesi, bunların elebaşlarına ve faillere ulaşılabilmesi yani kamu düzeninin korunması, finansal sistemin ve kuruluşların ekonomik denge ve istikrarının, bütünlüğünün, saygınlığının korunması, rüşvetin ve kirlenmenin yaygınlaşmasının ve suç örgütlerinin arz ettikleri tehlikeler sebebiyle demokratik değerlerin tahribinin önlenmesi’ olarak ifade edilmektedir. Dolayısıyla, açıklanan hukuki yararları korumak için suç olarak tanımlanmış olan karapara aklama fiilinin kendisine kaynaklık eden öncül suçtan bağımsız ve ayrı bir suç olup, öncül suç dışında tamamen ayrı hukuki yararları korur..Bu açıklamalar çerçevesinde..

…Sanık…hakkında suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçundan verilen mahkumiyet kararına karşı sanık müdafiinin temyiz isteminin incelenmesinde;Sanık …’nun yurtdışında kurulmuş olan … Ltd ve … Ltd isimli fonlar üzerinden borsa manipülasyonu yoluyla elde ettiği parayı, Fonların görünürdeki yetkili temsilcisi huzurdaki davanın sanıklarından …’yı kullanarak, … Menkul Değerler AŞ’ de görevli Nuray… ve … Menkul Değerler AŞ Genel Müdürü … … …’a verdiği talimatlarla Amerikan Doları’na çevirip adı geçen şirketlerin yurt dışında bulunan ….daki hesabına transfer edildiği anlaşılmakla, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunu işlediğine dair kabulde isabetsizlik görülmemiştir.’’

3. Ceza Dairesi         2021/4535 E.  ,  2022/1796 K.

“Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığınca görevlendirilen vergi başmüfettişi tarafından düzenlenen Aklama Suçu inceleme raporunda “…istasyonlarda toplanan günlük hasılatları ve para trafiğini gizlemek amacıyla özellikle petrol istasyonunda pompacı olarak çalışan kişilerin hesaplarına yatırıldığı, zaman zaman istasyon sorumlularınca toplanan haftalık hasılatların elden örgüt yöneticisi konumunda bulunan muhasebe işlerine bakan …’ye teslim edildiği, bu hesaplardan alınan internet şifrelerinin ise örgüt üyesi konumunda bulunan ve hakkında iddianame tanzim edilen …, … gibi kişiler tarafından istasyon sorumlularına ve yöneticilere verildiği, yönetici konumunda bulunan … ve …’nin bu kişilerin hesaplarına yatan paraları internet havalesi yoluyla değişik kişilere transfer ettikleri, yine örgüte bozuk akaryakıt temin eden …’un örgütte toptancı olarak bilindiği ve sürekli şekilde kendisinden akaryakıt alındığı, bu kişinin ise akaryakıt karşılığı aldığı paraları, yine kendini gizlemek amacıyla yanında isçi olarak çalışan … ve … adına açılan hesaplara yatırttığı … isimli şahısların çeşitli işlemlere tabi tuttukları malvarlığı değerlerinin suçtan kaynaklanan malvarlığı değeri olduğunu bildikleri kanaati taşınmakta olduğu”nun belirtildiği; yargılama aşamasında yerel mahkeme tarafından talimat yoluyla aldırılan Bilirkişi Heyeti Raporunda ise “…İddianamede yer alan ve sanıklar hakkında yapılan incelemede; tüm bankalardaki ciroların dikkate alındığı, ancak ciroların içerisinde; Virman, EFT, Havale ve bir bankadan çekilerek diğer bir bankaya yatırılan ya da banka transferlerinin bulunduğu, dolayısıyla tüm bankadaki ciroların dikkate alınmasının mümkün olmadığı, İddianame ve sanıklar hakkında yapılan incelemede; “şüphelilerin toplam satışının %80-90 oranında bozuk akaryakıt olduğu” tespitinin yapıldığı, soruşturma dosyasında bozuk akaryakıt satışından dolayı 3. şahısların zarara uğradığından dolayı herhangi bir belge ve tespitin bulunmadığı sonucuna varıldığı…sanıklara atılı “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” suçu ile ilgili olarak dava dosyasında somut bir belge bulunmadığı görüş ve kanaatine varıldığı”nın ifade edildiği, şu haliyle her iki rapor arasında çelişki bulunduğu görülmekle;

…bu dosya ile bahse konu dava dosyasının kül halinde konusunda uzman şahıslardan oluşan bilirkişi heyetine tevdii edilmesi, raporlar arasındaki çelişkinin de giderilmesini sağlayacak şekilde suç tarihlerini kapsayan aralıkta kaçakçılığa konu akaryakıt miktar ve değerinin belirlenmesi, bahsi geçen 7 akaryakıt istasyonuna meşru yollarla alınan akaryakıt ile diğer malların miktarı ve bunların satışından elde edilen gelirlerin saptanarak bahse konu zaman dilimi içerisindeki toplam cirolarından bu miktar düşülmek suretiyle dava konusu olan suçtan kaynaklanan malvarlığı değerinin miktarının net olarak hesaplanması, yine bu malvarlığı değerinin gayrimeşru kaynağını gizleyerek meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla kim tarafından, hangi tarihli işlem ya da işlemlere tabi tutulduğunun kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kesin ve açık olarak belirtilmesi suretiyle detaylı rapor düzenlenmesinin temininden sonra sonucuna göre sanıkların hukuki durumlarının değerlendirilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile beraat kararı verilmesi,…Kanuna aykırı, görülmüş olduğundan hükümlerin bu sebeplerden dolayı BOZULMASINA…oybirliğiyle karar verildi.’’

Yazılı bilgiler güncellenen mevzuatlar çerçevesinde değişebilir, somut olaya göre değerlendirilmesi gereken başkaca koşullar bulunabilir. Değişen koşullar ve davaların kendine özgü durumlarının bulunması sebebiyle hukuki uyuşmazlıklar için profesyonel bir destek alınmasını öneriyoruz. Davanızla ilgili hukuki sürecin yürütülmesi için avukatlık hizmetimize başvurabilirsiniz.

Yazılı bilgiler sebebiyle herhangi bir sorumluluk kabul edilmemektedir.