Miras Hukuku

Miras Hukuku

Miras hukuku, toplumların en eski hukuk dallarından biri olup, insanların ölümü sonrası mal varlıklarının adil ve düzenli bir şekilde paylaştırılmasını amaçlar.Bu yazımızda, miras hukukunun temel kavramlarını ve mirasçılıkla ilgili en sık karşılaşılan durumları ele alacağız.

Bu yazımızda aşağıdaki başlıklara yer verilmiştir.

1. Mirasçılık
2. Vasiyetname ve miras sözleşmesi
3. Mirasın kazanılması
4. Ölüme bağlı tasarrufların iptali ve tenkisi
5. Mirasçılıktan çıkarma
6. Mirastan yoksunluk
7. Mirasın açılması
8. Gaibin mirası
9. Mirasın reddi
10. Miras sebebiyle istihkak davası

Miras hukuku Türk Medeni Kanunu’nun 3. kitabıdır.Miras bırakanın ölümüyle kendisine ait mallar, haklar ve borçlar üzerinde mirasçilarının hakları – borçları doğar.Mirasçılığın iki türü bulunmaktadır.

Bunlardan ilki yasal mirasçılıktır; Kanuni düzenlemeyle bazı kimseler miras bırakanın yasal mirasçısı belirlenmişlerdir.Mirasçılıklarını engelleyen koşullar durumlar oluşmadıkça miras bırakan öldüğünde tereke(mallar) üzerindeki doğal hak sahipleridir.Bunlar:

     1-Kan Hısımları

• -Altsoy (Çocuklar ve Torunlar)
• -Ana ve Baba
• -Büyük Ana ve Büyük Baba
• -Evlilik Dışı Hısımlar2

     2.Sağ Kalan Eş

     3.Evlâtlık

     4.Devlet

İkincisi atanmış mirasçılıktır;Kanunen doğrudan mirasçı olarak sayılmayan ancak miras bırakanın kendi malları üzerinde tasarrufta bulunma hakkının bir görünümü olarak başka kimseleri de mirasçısı atayabilmesiyle oluşur.

MİRASÇI OLMAK:

• Mirasçı olabilmek için mirasbırakanın ölüm anında mirasa ehil olarak sağ olmak şarttır. Eğer mirasçı sağ değilse, miras hakkı kendi mirasçılarına geçer
• Vasiyet alacaklısı olmak için mirasbırakanın ölüm anında sağ olmak gerekir . Vasiyet alacaklısı mirasbırakandan önce ölürse, aksine bir durum belirtilmemişse vasiyeti yerine getirme yükümlülüğü ortadan kalkar .
• Cenin, sağ doğmak koşuluyla mirasçı olabilir . Ölü doğan çocuk mirasçı olamaz .
• Mirasın açıldığı anda henüz var olmayan bir kişi, artmirasçı veya art vasiyet alacaklısı olarak terekeye dahil edilebilir . Eğer mirasbırakan tarafından önmirasçı atanmamışsa, yasal mirasçı önmirasçı olarak kabul edilir.

YASAL MİRASÇILAR

• Kan Hısımları

1. Altsoy (Çocuklar ve Torunlar)

Miras bırakan kişinin birinci derece mirasçıları çocuklarıdır. Çocuklar, mirası eşit olarak paylaşırlar. Eğer bir çocuk miras bırakan kişiden önce vefat etmişse, o çocuğun payı kendi çocuklarına, yani miras bırakanın torunlarına geçer.

Örnek: Ahmet Bey vefat ettiğinde geride üç çocuğu vardı. Her biri mirasın eşit kısmını alacaktır. Ancak, Ahmet Bey’in bir oğlu daha önce vefat ettiyse, o oğlunun çocukları (torunları) onun yerine mirasçı olur.

1-Ana ve Baba

Miras bırakan kişinin altsoyu (çocukları) yoksa, miras anne ve babasına kalır. Anne ve baba mirası eşit olarak paylaşırlar. Eğer anne veya baba miras bırakan kişiden önce vefat etmişse, onların payı kendi altsoylarına (miras bırakanın kardeşlerine) geçer. Eğer bir tarafın hiç mirasçısı yoksa, tüm miras diğer tarafa kalır.

Elif Hanım’ın çocuğu yoktur ve vefat ettiğinde mirası anne ve babasına kalacaktır. Eğer Elif Hanım’ın babası daha önce vefat etmişse, onun payı Elif Hanım’ın kardeşlerine geçer.

2-Büyükanne-Büyükbaba

Altsoyu, ana ve babası ile onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirası büyük anne ve büyük babalarına kalır. Onlar da mirası eşit olarak paylaşırlar. Eğer büyük anne ve büyük baba miras bırakan kişiden önce vefat etmişse, onların payı kendi altsoylarına (miras bırakanın anne ve babasının kardeşlerine) geçer. Bir tarafta hiç mirasçı yoksa, miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.

IV. Evlilik Dışı Hısımlar

Evlilik dışında doğmuş ve soybağı tanıma veya mahkeme kararıyla kurulmuş olan kişiler, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar.

Ali Bey, evlilik dışı bir çocuğu olduğunu kabul ettiğinde veya mahkeme kararıyla bu çocuk Ali Bey’in çocuğu olarak tanındığında, bu çocuk da evlilik içi çocuklar gibi mirasçı olur.

• SAĞ KALAN EŞ

Sağ kalan eşin mirastaki payı, miras bırakanın diğer mirasçılarıyla birlikte olma durumuna göre değişir:

1. Altsoyu (çocukları) ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte birini alır.
2. Ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısını alır.
3. Büyük ana ve büyük babalar ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçünü alır. Bu kişiler yoksa mirasın tamamı sağ kalan eşe kalır.

• EVLATLIK

Evlâtlık ve onun altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Ancak, evlât edinen ve onun hısımları evlâtlığa mirasçı olamazlar.

• DEVLET

Mirasçısı olmadan vefat eden kişinin mirası devlete geçer.

ATANMIŞ MİRASÇILIK

Kanunen doğrudan mirasçı olarak sayılmayan ancak miras bırakanın kendi malları üzerinde tasarrufta bulunma hakkının bir görünümü olarak başka kimseleri de mirasçısı atayabilmesiyle oluşur. Bunun için miras bırakanın bir takım vasıfları haiz olması ve mirasçı atamayla ilgili iradesini göstermiş olması gerekmektedir.

Miras bırakan, altsoyu, ana, baba veya eşi varsa, sadece saklı paylar dışında kalan kısmında tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılar yoksa, tüm mirasında tasarruf edebilir. Miras bırakanın borçları, cenaze giderleri ve diğer bazı masraflar terekeden indirilerek tasarruf edilebilir kısım hesaplanır.

Miras bırakan, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarruf edebilir.( Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali ve Tenkisi istenebilir.Buradan konuyu inceleyebilirsiniz.)

📜 Vasiyetname ve Miras Sözleşmesi:

• Bir kişinin vasiyet yapabilmesi için 15 yaşını doldurmuş ve ayırt etme gücüne sahip olması gerekir.
• Miras sözleşmesi yapabilmek için kişinin reşit ve ayırt etme gücüne sahip olması gereklidir. Ayrıca, kısıtlı olmamalıdır.

İrade Sakatlığı

⚠️ Yanılma, Aldatma, Korkutma veya Zorlama: Bu sebeplerle yapılan ölüme bağlı tasarruflar geçersizdir.

A. Vasiyetname

Muris, bir kişiye mlavarlığı üzerinden hak kazandırmak için vasiyetname yapabilir. Vasiyet, resmî, el yazısı ile veya sözlü olarak yapılabilir.

1. Resmî Vasiyetname

Düzenlenmesi: İki tanıkla birlikte resmî memur tarafından yapılır. Memur sulh hâkimi, noter veya yetkili diğer bir görevli olabilir.

Memurun İşlevi: Mirasbırakan arzularını memura bildirir, memur vasiyetnameyi yazar ve mirasbırakana okutur. Mirasbırakan ve memur imzalar.

Tanıkların Katılması: Mirasbırakan vasiyetnameyi okuduktan sonra iki tanığın huzurunda beyan eder ve tanıklar imzalar.

Mirasbırakan Tarafından Okunmaksızın ve İmzalanmaksızın Düzenleme: Mirasbırakan okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın huzurunda mirasbırakana okur ve mirasbırakan beyan eder, tanıklar imzalar.

Düzenlemeye Katılma Yasağı: Belirli kişiler, resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine katılamaz ve vasiyetnameyle kazandırmada bulunulamaz.

Vasiyetnamenin Saklanması: Resmî vasiyetnameyi düzenleyen memur, vasiyetnameyi saklar.

1. El Yazılı Vasiyetname

Yıl, ay ve gün gösterilerek mirasbırakanın el yazısıyla yazılıp imzalanmalıdır. Saklanmak üzere yetkili makamlara bırakılabilir.

1. Sözlü Vasiyet

Son Arzuları Anlatma: Olağanüstü durumlar nedeniyle resmî veya el yazılı vasiyetname yapamayan mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır.

Belgeleme: Tanıklardan biri beyanları yazar ve imzalar, belgeyi diğer tanık da imzalar. Alternatif olarak, mahkemeye beyan edilir ve tutanak düzenlenir.

Hükümden Düşme: Mirasbırakan, diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı bulursa, bu tarihten bir ay sonra sözlü vasiyet geçersiz olur.

II. Vasiyetten Dönme

• Mirasbırakan, kanunda belirtilen şekillerden biriyle yeni vasiyetname yaparak önceki vasiyetnameden dönebilir.
• Mirasbırakan, vasiyetnameyi yok ederek de dönebilir. Kaza veya üçüncü kişi nedeniyle yok olan vasiyetname hükümsüz kalır.
• Mirasbırakan yeni bir vasiyetname yaparsa, eski vasiyetnameyi tamamladığını belirtmedikçe, yeni vasiyetname eskiyi geçersiz kılar.

Vasiyetname ile ilgili işlemler

Mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamesinin, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hâkimine teslim edilmesi zorunludur, aksi takdirde bulan bu yüzden doğacak zarardan sorumludur.

Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri sulh hâkimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır.

Vasiyetnamede yer alan kararların yerine getirilmesi için Vasiyetnamenin Tenfizi Davası açılmalıdır. Detaylara buradan ulaşabilirsiniz.

B. Miras Sözleşmesi

Miras sözleşmesi, resmî vasiyetname şeklinde düzenlenmelidir. Taraflar, arzularını resmî memura bildirir ve iki tanık huzurunda imzalarlar.

II. Ortadan Kaldırılması

1. Sağlararasında
   • Sözleşme veya Vasiyetname ile: Tarafların yazılı anlaşmasıyla veya mirasçılıktan çıkarma sebebiyle tek taraflı olarak ortadan kaldırılabilir.
   • Sözleşmeden Dönme Yolu ile: Edimlerin yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması durumunda borçlar hukuku kuralları uyarınca sözleşmeden dönülebilir.
2. Mirasbırakandan Önce Ölme
   • Miras sözleşmesiyle mirasçı atanan kişi mirasbırakandan önce ölürse, sözleşme kendiliğinden ortadan kalkar.

Miras sözleşmesi veya vasiyetnameyle yapılan ölüme bağlı kazandırmalar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmın sonradan daralması nedeniyle hükümsüz olmaz, sadece tenkis edilebilir.

Olumlu Miras Sözleşmesi: Mirasbırakan, miras sözleşmesiyle mirasını veya belirli malını sözleşme yaptığı kimseye veya üçüncü kişiye bırakma yükümlülüğü altına girebilir, buna olumlu miras sözleşmesi denir.

Mirastan Feragat Sözleşmesi: Mirasbırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir.

Mirasın açılması anında tereke borçları karşılamıyorsa, feragat eden ve mirasçıları, alacaklılara karşı, ölümünden önceki beş yıl içinde mirasbırakandan aldıkları karşılıktan sorumlu olur.

Miras Sözleşmesinden Doğan Davalar

1. Mirasbırakanın Sağlığında Mallarını Vermesi(olumlu miras sözleşmesi):

• Mirasbırakan sağlığında tüm malvarlığını devrettiğinde, mirasçı resmî defter düzenlenmesini talep edebilir.
• Mirasbırakan malvarlığını devretmemişse veya yeni mallar edinmişse, sözleşme sadece devredilen malları kapsar.
• Sağlıkta yapılan devirlerde, hak ve borçlar atanmış mirasçının mirasçılarına geçer.

2. Mirastan Feragat Durumunda:

• Mirasbırakan, feragat eden mirasçıya aşan edimlerde bulunursa, diğer mirasçılar tenkis talep edebilir.
• Feragat eden, tenkis sebebiyle terekeye geri verme borcu olduğunda, dilerse tenkise tabi değeri verir, dilerse aldığı her şeyi geri vererek paylaşmaya katılır.

Belirli Mal Bırakma

Mirasbırakan, bir kimseyi mirasçı atamaksızın belirli bir malı bırakabilir.

Belirli mal bırakma, terekedeki bir malın mülkiyetinin veya intifa hakkının verilmesi şeklinde olabilir. Aynı zamanda, tereke değeri üzerinden bir edimin yerine getirilmesi, bir iradın bağlanması veya bir borçtan kurtarılma şeklinde de olabilir. Bırakılan mal terekede yoksa, aksi belirtilmedikçe, mirasçılar borçtan kurtulur.

Bırakılan belirli mal, mirasın açılması anındaki durumuyla teslim edilir; yarar ve hasar da o an itibariyle belirli mal bırakılana geçer. Mirasın açılmasından sonra belirli mala yapılan harcamalar ve zararlar için, tasarrufu yerine getirmekle yükümlü olan kimse vekâletsiz iş görenin haklarına sahip olur ve bu borçlardan sorumlu olur.

Tereke mevcudunu veya saklı payı zedeleyen tasarruflar, orantılı olarak tenkise tabi tutulabilir.
Tasarrufu yerine getirme yükümlüsü, mirasçılığı reddetse veya ölmüş olsa bile, tasarruf yürürlükte kalır ve bu borç, bu durumlardan yararlananlara geçer.

Yedek Mirasçı Atama

Mirasbırakan, atadığı mirasçının ölmesi veya mirası reddetmesi halinde yerine geçecek bir veya daha fazla yedek mirasçı atayabilir. Bu kural belirli mal bırakmada da geçerlidir.

Artmirasçı Atama

Mirasbırakan, ölüme bağlı tasarrufuyla önmirasçı atadığı kişiyi mirası artmirasçıya devretmekle yükümlü kılabilir.

Vakıf

Mirasbırakan, terekesinin tasarruf edilebilir kısmının tamamını veya bir bölümünü vakıf kurmak amacıyla bırakabilir. Vakıf, kanun hükümlerine uyulmak koşuluyla tüzel kişilik kazanır.

Mirasın Açılması

Miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır . Mirasbırakanın sağlığında yapılan mirasla ilgili kazandırmalar ve paylaştırmalar, ölüm anındaki terekenin durumuna göre değerlendirilir .

Açılma Yeri ve Yetkili Mahkeme: Miras, mirasbırakanın yerleşim yerinde açılır Mirasın paylaştırılması, tasarrufların iptali veya tenkisi, ve miras sebebiyle istihkak davaları da bu yerleşim yeri mahkemesinde görülür .

Mirasın Kazanılması

A. Kazanma

Mirasçılar, mirasbırakanın ölümüyle mirası bir bütün olarak kanun gereğince kazanırlar . Kanunda belirtilen özel durumlar hariç, mirasçılar mirasbırakanın aynî haklarını, alacaklarını, diğer malvarlığı haklarını ve taşınır ile taşınmaz üzerindeki zilyetlikleri doğrudan kazanırlar . Ayrıca, mirasbırakanın borçlarından kişisel olarak sorumlu olurlar.

Atanmış mirasçılar da mirası mirasbırakanın ölümüyle kazanırlar. Yasal mirasçılar, atanmış mirasçılara düşen mirası zilyetlik hükümlerine göre teslim etmekle yükümlüdürler.

II. Vasiyet Alacaklıları Tarafından

Vasiyet alacaklısı, vasiyeti yerine getirme görevlisi varsa ona; yoksa yasal veya atanmış mirasçılara karşı kişisel bir istem hakkına sahip olur .

Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali ve Tenkisi

Ölüme bağlı tasarrufların iptali bazı durumlarda istenebilir, saklı payı bu tasarruflardan dolayı zarar gören mirasçılar ve alacaklılar tenkis davası açabilir.

A. İptal Davası

• Mirasbırakanın ehliyetsiz olduğu bir zamanda tasarrufta bulunması,
• Yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu tasarrufta bulunması,
• Tasarrufun içeriği, koşulları veya yüklemelerinin hukuka veya ahlaka aykırı olması,
• Tasarrufun yasal şekillere uymaması,

Hallerinde iptal davası, menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. Dava, tasarrufun tamamının veya bir kısmının iptalini kapsayabilir. Belirli kişilere kazandırmaların iptali, sadece bu kazandırmaları iptal eder.

Hak Düşürücü Süreler:

• Dava hakkı, öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve her halükarda on yıl (iyiniyetli davalılar için) veya yirmi yıl (iyiniyetli olmayan davalılar için) içinde kullanılmalıdır.

🏛️ Görevli Mahkeme	Asliye Hukuk Mahkemesi Mirasbırakanın Yerleşim Yeri
⏳ Dava Açma Süresi	Dava hakkı, öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve her halükarda on yıl (iyiniyetli davalılar için) veya yirmi yıl (iyiniyetli olmayan davalılar için) içinde kullanılmalıdır.
📜 Konu	Ölüme bağlı tasarrufun tamamının veya bir kısmının iptali.
📸 Deliller	Ehliyetsizliğe ilişkin kayıtlar, irade sakatlandığına dair yazılı sesli görsel kanıtlar,yasal sair deliller…

• Hükümsüzlük, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.

B. Tenkis Davası

Saklı paylarını alamayan mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarrufların tenkisini talep edebilir.Saklı paylı mirasçılara yapılan kazandırmalar, saklı payı aşan kısmı orantılı olarak tenkis edilir. Mirasçının alacaklıları, gerekli durumlarda tenkis davası açabilirler.

Tenkis, mirasçılara yapılan kazandırmaların tamamında orantılı olarak yapılır.

Bölünmez malların tenkisinde, vasiyet alacaklısı değer ödeyerek malı alabilir veya tasarruf edilebilir kısmın değerini isteyebilir.

Sağlararası kazandırmalar da tenkise tabidir ve geri verme borcu bulunur.

Hayat sigortalarında, sigorta alacağının mirasbırakanın ölüm zamanındaki değeri tenkise tabidir.

İntifa hakkı veya irat borcu varsa, mirasçılar tenkisi isteyebilirler.

Artmirasçıya geçirme yükümlülüğünde, saklı payı aşan kısmın tenkisi istenebilir.

Tenkiste Sıra:

Tenkis, önce ölüme bağlı tasarruflardan başlar; bu yetmezse sağlararası kazandırmalardan devam eder.

Kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan kazandırmalar en son sırada tenkis edilir.

Hak Düşürücü Süreler:

• Tenkis davası açma hakkı, saklı payın zedelendiği tarihten itibaren bir yıl ve her halükarda on yıl içinde kullanılır.
• Tenkis iddiası, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.

🏛️ Görevli Mahkeme	Asliye Hukuk Mahkemesi Mirasbırakanın Yerleşim Yeri
⏳ Dava Açma Süresi	Tenkis davası açma hakkı, saklı payın zedelendiği tarihten itibaren bir yıl ve her halükarda on yıl içinde kullanılır.
📜 Konu	Saklı payı zedeleyen kısmı aşan tasarrufların tenkisi
📸 Deliller	Malvarlığına ilişkin kayıtlar, yazılı sesli görsel kanıtlar,yasal sair deliller…

Mirasçılıktan Çıkarma

Mirasbırakan, aşağıdaki durumlarda saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:

1. Ağır Suçlar: Mirasçı, mirasbırakana ya da ailesine karşı ağır bir suç işlemişse .
2. Ailevi Yükümlülükler: Mirasçı, mirasbırakana veya ailesine karşı önemli yükümlülüklerini yerine getirmemişse .
3. Borç Ödemeden Aciz Sebebiyle Mirasçılıktan Çıkarma

🚫📜 Mirasçılıktan çıkarılan kişi, mirastan pay alamaz ve tenkis davası açamaz.

👪🏽 Mirasbırakan, başka bir tasarrufta bulunmamışsa, mirasçılıktan çıkarılan kişinin miras payı, onun mirasbırakandan önce ölmüş gibi altsoyuna veya yasal mirasçılara kalır

📜 Mirasçılıktan çıkarılan kişinin altsoyu, mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payını talep edebilir

Mirasçılıktan çıkarma, yalnızca mirasbırakanın tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir .Çıkarma sebebinin varlığı ispat edilmezse veya sebep tasarrufta belirtilmemişse, tasarruf mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir. Ancak, mirasbırakanın bu tasarrufu bir yanılma nedeniyle yapmış olması durumunda çıkarma geçersiz olur ❌

Mirasbırakan, borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Bu yarı, doğmuş ve doğacak çocuklara özgülenmelidir.

Miras açıldığı zaman borç ödemeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa veya belgedeki borç miktarı mirasçılıktan çıkarılan kişinin miras payının yarısını aşmıyorsa, çıkarma iptal edilir .

Mirastan Yoksunluk

Aşağıdaki kişiler, mirasçı olamazlar ve ölüme bağlı tasarrufla hak edemezler:

• Mirasbırakayı kasten ve hukuka aykırı olarak öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler,
• Mirasbırakayı kasten ölüme bağlı tasarruf yapamayacak duruma getirenler,
• Mirasbırakayı aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla tasarruf yapmaya zorlayanlar veya engelleyenler,
• Mirasbırakayı hukuka aykırı olarak ölüme bağlı tasarrufları ortadan kaldıranlar veya bozanlar.

Altsoya Etkisi

Mirastan yoksunluk sadece yoksun kişiyi etkiler. Yoksun olanın altsoyu, mirasbırakandan önce ölen kişinin altsoyu gibi mirasçı olabilir 👨‍👩‍👧‍👦.

• Mirastan yoksunluk, mirasbırakanın affıyla ortadan kalkar.

Gaibin Mirası

Ölüm tehlikesi içinde kaybolan ya da kendisinden uzun zamandır haber alınamayan kişiye “gaip” denmektedir. Bu kişilerin kaybı üzerinden geçen belli zamanlar sonra gaip kişinin malvarlığı mirasçılarına geçer.

Gaiplik kararı verilmiş bir kişinin mirasçıları, tereke mallarını teslim etmeden önce, malları geri verme güvencesi sunmak zorundadırlar . Güvence süresi beş yıl kaybolma durumunda, onbeş yıl uzun süre haber alınamama durumunda ve en fazla gaibin yüz yaşına kadar geçerlidir .

Gaip ortaya çıkarsa veya üstün hak sahibi olduğunu ispat ederse, tereke mallarını geri vermekle yükümlüdürler. İyiniyetli olanların geri verme yükümlülükleri, miras sebebiyle istihkak davasına ilişkin zamanaşımına tabidir .

Ortada bulunmayan ve mirasın açıldığı anda sağ olup olmadığı ispat edilemeyen mirasçının miras payı resmi olarak yönetilir . Sağ olmama durumu belirlenirse, miras payı gaipliğe ilişkin sürelere ve usullere uyarak teslim edilir.

Gaibin Hem Mirasbırakan Hem Mirasçı Olması

Gaibin mirasçıları, tereke mallarını teslim aldıktan sonra gaibe bir miras düşerse, bu miras payını ayrıca bir gaiplik kararı almadan teslim alabilirler. Gaibe düşen miras payını teslim alanlar, gaibin mirasçılarının da benzer şekilde hareket etmesini sağlar.

Sağ olup olmadığı bilinmeyen bir kimsenin malvarlığı veya ona düşen miras payı on yıl resmi olarak yönetilirse veya yüz yaşına kadar geçecek sürede yönetilirse, Hazinenin istemi üzerine gaipliğine karar verilir . Hiçbir hak sahibi ortaya çıkmazsa, miras Devlete geçer. Devlet, gaibe veya üstün hak sahiplerine karşı geri verme yükümlülüğüne sahiptir .

MİRASIN REDDİ

Yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler . Mirasbırakanın ölümü tarihinde ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmişse, miras reddedilmiş sayılır.

• ⏱️Miras, üç ay içinde reddedilebilir.

Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe mirasbırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.

Ret Hakkının Geçmesi

Mirası reddetmeden ölen mirasçının ret hakkı kendi mirasçılarına geçer . Bu mirasçılar için ret süresi, kendilerinin mirasbırakanına mirasın geçtiğini öğrendikleri tarihten başlar . A

RED NASIL YAPILIR?

• 📝 Mirasın reddi, mirasçılar tarafından sulh mahkemesine sözlü veya yazılı beyanla yapılır
• Reddin kayıtsız ve şartsız olması gerekir.
• Sulh hâkimi, sözlü veya yazılı ret beyanını bir tutanakla tespit eder.
• 📑 Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir

Ret Hakkının Düşmesi

Yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kazanmış olur .

Ret süresi sona ermeden mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya mirasbırakanın işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya kendisine maleden mirasçı, mirası reddedemez.

Zamanaşımı veya hak düşümü sürelerinin dolmasına engel olmak için dava açılması ve cebrî icra takibi yapılması, ret hakkını ortadan kaldırmaz .

Mirasçılardan Biri Tarafından Ret

Yasal mirasçılardan biri mirası reddederse onun payı, miras açıldığı zaman kendisi sağ değilmiş gibi, hak sahiplerine geçer . Mirası reddeden atanmış mirasçının payı, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufundan arzusunun başka türlü olduğu anlaşılmadıkça, mirasbırakanın en yakın yasal mirasçılarına kalır .

En Yakın Mirasçıların Tamamı Tarafından Ret

En yakın yasal mirasçıların tamamı tarafından reddedilen miras, sulh mahkemesince iflâs hükümlerine göre tasfiye edilir . Tasfiye sonunda arta kalan değerler, mirası reddetmemişler gibi hak sahiplerine verilir .

Mirasın Sağ Kalan Eşe Geçmesi

Altsoyun tamamının mirası reddetmesi hâlinde, bunların payı sağ kalan eşe geçer .

Sonra Gelen Mirasçılar Yararına Ret

Mirasçılar, mirası reddederken, kendilerinden sonra gelen mirasçılardan mirası kabul edip etmeyeceklerinin sorulmasını tasfiyeden önce isteyebilirler . Bu takdirde ret, sulh hâkimi tarafından daha sonra gelen mirasçılara bildirilir; bunlar bir ay içinde mirası kabul etmezlerse reddetmiş sayılırlar . Bunun üzerine miras, iflâs hükümlerine göre tasfiye edilir ve tasfiye sonunda arta kalan değerler, önce gelen mirasçılara verilir .

⏱️ Ret Süresinin Uzatılması

Önemli sebeplerin varlığı hâlinde sulh hâkimi, yasal ve atanmış mirasçılara tanınmış olan ret süresini uzatabilir.

⚖️ Miras Sebebiyle İstihkak Davası

Yasal veya atanmış mirasçı, terekeyi veya bazı tereke mallarını elinde bulunduran kişiye karşı, mirasçılıktaki üstün hakkını ileri sürerek miras sebebiyle istihkak davası açabilir. Yani ilgili mal üzerinde hak iddia edebilir.

Davacı, istemi üzerine hakkın korunması için davalının güvence göstermesi veya tapu kütüğüne şerh verilmesi gibi gerekli önlemleri aldırabilir .

Miras sebebiyle istihkak davasının kabulü hâlinde, tereke veya terekeye dahil mal, davacıya zilyetliğe ilişkin hükümler uyarınca verilir . Miras sebebiyle istihkak davasında davalı, tereke malını zamanaşımı yoluyla kazandığını ileri süremez .

⏱️ Miras sebebiyle istihkak davası, davacının kendisinin mirasçı olduğunu ve iyiniyetli davalının terekeyi veya tereke malını elinde bulundurduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde mirasbırakanın ölümünün veya vasiyetnamenin açılmasının üzerinden on yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

🏛️ Görevli Mahkeme	Asliye Hukuk Mahkemesi
⏳ Dava Açma Süresi	Öğrenme tarihinden itibaren bir yıl ve her halükarda on yıl içinde kullanılır.
📜 Konu	Miras sebebiyle istihkak
📸 Deliller	Malvarlığına ilişkin kayıtlar, yazılı sesli görsel kanıtlar,yasal sair deliller…

 

Yazılı bilgiler güncellenen mevzuatlar çerçevesinde değişebilir, somut olaya göre değerlendirilmesi gereken başkaca koşullar bulunabilir. Değişen koşullar ve davaların kendine özgü durumlarının bulunması sebebiyle hukuki uyuşmazlıklar için profesyonel bir destek alınmasını öneriyoruz. Davanızla ilgili hukuki sürecin yürütülmesi için avukatlık hizmetimize başvurabilirsiniz.

Yazılı bilgiler sebebiyle herhangi bir sorumluluk kabul edilmemektedir.